ผมชอบเดินตลาดสด ยิ่งเป็นตลาดสดตามต่างจังหวัดจะพลาดไม่ได้ ซึ่งส่วนใหญ่ตลาดจะเปิดตั้งแต่เช้ามืด อย่างแรกที่ได้คือมีของกินมื้อเช้าครับ ส่วน ที่ตลาดสโดยปกติตามร้านของกินทั่วไปยังไม่เปิดขาย ดนั้นมีของให้เลือกกิน มีเยอะอีกต่างหาก และมักจะเป็นของกินตามท้องถิ่นด้วย ยกตัวอย่าง ไปภูเก็ตก็ได้กินติ่มซำ กาแฟ ขนมจีนน้ำยา ไปหนองคายต้องได้กินกวยจั๊บญวน ขนมปังฝรั่งเศสยัดไส้หมูยอกุนเชียง ไปลาวก็ต้องได้กินข้าวเกรียบปากหม้อ ก๋วยเตี๋ยวเนื้อหรือเฝอ

สิ่งที่ได้ต่อมาคือ ได้รู้ว่าแต่ละท้องถิ่นนั้นเขากินอยู่กันอย่างไร ยิ่งเรื่องปลาจะรู้เลยว่าแต่ละท้องถิ่นมีความสมบูรณ์มากน้อยขนาดไหน บางทีเอาแน่ไม่ได้ว่าอยู่ใกล้แม่น้ำแล้วจะมีปลาดีๆ ให้เห็น เช่น ตลาด อ.ไทรโยค ที่กาญจนบุรี ไม่ต้องหาปลายี่สก ปลาคัง มีแต่ปลานิล ปลาทับทิม จากบ่อเลี้ยงแถวสุพรรณบุรี หรือที่น่านจะหาปลาอะไรไม่มีเลย ไม่น่าเชื่อว่าแม่น้ำน่านไม่ค่อยมีปลา ที่กินๆ นั้นเป็นปลาจากเขื่อนอุตรดิตถ์ทั้งสิ้น แต่พอไปอุทัยธานี กลายเป็นเมืองปลา มีบางอย่างที่ไม่คิดว่าจะเจอก็มี เช่น ปลาคางเบือน ปลาลึง

พวกผักหญ้าก็เหมือนกัน ตามจังหวัดริมแม่น้ำโขง ถ้าเป็นหน้าหนาวหรือหน้าแล้ง ผักพื้นบ้านส่วนใหญ่ต้นจะเล็ก เพราะเขาปลูกตามริมแม่น้ำโขง แต่จะหอมรสดีกว่าหน้าอื่นๆ

มีอีกสิ่งหนึ่งที่จะรู้คือ ฐานะของท้องถิ่น ถ้าคนซื้อคนขายคึกคัก แสดงว่ารายได้เขาดี คนซื้อเอาไปทำขายก็มี ทำกินก็เยอะ

ที่จริงยังมีอีกหลายอย่างครับกับตลาดสดจะเป็นตัวบอกให้ได้รู้ได้เห็น แล้วตลาดสดนี่แหละที่เป็นหัวใจสำคัญของรายได้ อย่างเทศบาลในที่ต่างๆ ซึ่งจะมีรายได้เป็นกอบเป็นกำจากตลาดสด ทุกจังหวัดต้องมีตลาดเทศบาล บางจังหวัดเป็นมวยอย่างเช่นหนองคาย ที่มีตลาดโพธิ์ทอง เขาจัดรูปแบบตลาดดี ส่วนที่เป็นของสดก็สะอาดดี ไม่เฉอะแฉะ ยิ่งส่วนที่เป็นของกินนั้น คนหนองคายหรือกระทั่งคนต่างถิ่นก็ต้องไปกินกันที่นั่น มีอาหารให้เลือกกินเยอะมาก ทั้งอาหารญวน อาหารไทย ที่นั่งกินก็สะอาด อากาศก็ถ่ายเทดี

พอมาถึงตลาดเป็นแหล่งรายได้แล้วก็นึกถึงในเรื่องธุรกิจ เป็นธุรกิจที่มีแต่ก้าวหน้าไม่มีทางเจ๊ง สังคมไทยยังขาดตลาดสดไม่ได้ ต่อให้มีห้างเปิดเป็นร้อย ตลาดสดก็ไม่กระทบกระเทือน ถึงตลาดสดจะไม่ได้ติดแอร์อย่างห้างก็เถอะ

การสร้างตลาดสดมีวิธีครับ อย่างแรกมีที่โล่งๆ ใกล้ชุมชนหน่อย ขั้นแรกก็เปิดให้เป็นตลาดนัดก่อน อาทิตย์หนึ่งจะกี่วัน หรือหนึ่งวันก็ยังได้ ขอให้มีของขายมากชนิดหน่อยเท่านั้น

พอตลาดนัดติดถี่ขึ้น ถ้ามีได้ทุกวันก็สำเร็จไปครึ่งทางแล้ว ตอนนี้ทำเป็นตลาดถาวรสมบูรณ์แบบ มีหลังคาโล่ง ระบบระบายอากาศ ความสะอาด ทางเดินกว้างและแห้ง จัดวางแผงขายเป็นส่วนๆ ผลไม้ดอกไม้อยู่ข้างหน้า ตามมาด้วยอาหารสด อาหารแห้ง กลุ่มเปียก เช่น พวกหมู เนื้อ ปลาไปอยู่อีกที่หนึ่ง ส่วนสุดท้ายขายอาหารสำเร็จรูป ร้านค้าอาหาร นั่นเป็นตัวตลาดสด

ยังมีอีกส่วนหนึ่ง เป็นส่วนรอบๆ ตลาด มีห้องแถวรอบๆ พอตลาดติดเดี๋ยวก็มีคนมาเช่าทำร้านขายพวก CD หนังและเพลง โทรศัพท์มือถือ ขายอุปกรณ์เครื่องไฟฟ้า อุปกรณ์แต่งรถมอเตอร์ไซค์ เครื่องเสียงรถยนต์ และร้านทำผม ตอนนี้คนมาตลาด มาทีเดียวได้หมดทุกอย่าง ที่สำคัญที่สุดต้องมีที่จอดรถพอ นี่เป็นเรื่องสำคัญ

พอเข้าที่แล้วตอนนี้เจ้าของก็กินยาว กินไปถึงรุ่นลูกรุ่นหลาน ไม่เหนื่อยอีกต่างหาก ผมว่ามีเงิน 10-20 ล้านทำตลาดสดดีกว่าทำร้านอาหารหรูๆ อีก

นี่พูดเรื่องดีๆ ของตลาด เช่น ตลาดต่างจังหวัด การทำธุรกิจตลาด เรื่องตลาดที่ห่วยแตกก็มีครับ ตลาดคลองเตยนี่เอง ผมว่าอีกชาติหนึ่ง ศึก 3 เส้า ระหว่างการท่าเรือฯ คนประมูลได้สัมปทานใหม่ และพ่อค้าแม่ค้า ก็ยังทะเลาะกันไม่เลิก แล้วทำให้คนอื่นเดือดร้อนอีกต่างหาก

ผมว่าล้มกระดานไปเสียเลยดีกว่า เลิกไม่ให้มีตลาดในที่ปัจจุบัน แล้วไปสร้างตลาดใหม่ การท่าเรือฯ มีที่ดินอีกตั้งเยอะแยะ ถ้าการท่าเรือฯ ยังอยากจะมีตลาดอยู่ ตรงที่ที่เคยให้เป็นที่จอดรถของร.ส.พ. ยาวไปถึงหน้ากรมศุลฯ นั่นก็ใหญ่พอ พอล้มเลิกตลาดที่เก่า สัญญาเรื่องประมูลสัมปทานที่เก่าก็น่าจะหมดไปด้วย

ตลาดคลองเตยเป็นตลาดที่ไม่เป็นระบบและสกปรกที่สุด ที่ไม่เป็นระบบ คือ ตลาดเดียวแต่มีตั้ง 3 ตลาดย่อย แต่ละตลาดนั้นขายของซ้ำซ้อนกัน เช่น แผงเนื้อ หมู ไก่ เครื่องแกง มะพร้าวขูด น้ำตาลปี๊บ แผงผักสำหรับขายตามใบสั่งซื้อของร้านอาหาร ขายถุงพลาสติกและกล่องโฟม ถ้วยพลาสติก ภายใน 3 ตลาดย่อยนั้นมีเหมือนกันหมด และกระจายอยู่ที่นั่นอยู่ที่นี่เป็นซอกเป็นหลืบ

แล้วยังมีขายข้างทางเดินอีก ที่ขายหมู เนื้อ ไก่ชำแหละ ผักขายปลีก ปลา และอาหารทะเลยังมีสองที่อีก แล้วมีตลาดผักขายส่งที่อยู่ทางท้ายตลาด มีกลุ่มที่ขายกล้วย มะพร้าว เผือก สับปะรด ใบตอง แยกกันกับส่วนที่ขายผลไม้ ยังมีตลาดลาวอยู่ริมถนนพระราม 4 ที่รวมอยู่กับกลุ่มขายไก่เป็นตัว ฆ่าเป็ดฆ่าไก่อยู่ตรงริมคลองหัวลำโพง

เรียกว่า 3 ตลาดย่อยนั้นขายของปนเปกันไปหมด ปัญหาก็คือส่วนขายของเปียก ของแห้งมั่วอยู่ด้วยกัน สกปรกมาก หนูตัวเท่าหมา แมลงสาบตัวเท่ารองเท้า และคนซื้อซึ่งส่วนใหญ่ซื้อเพื่อไปขายทำร้านอาหารหรืออะไรก็สุดแล้วแต่ เกิดมีขาประจำเนื้อตลาดย่อยโน้น ปลาตรงนี้ ผักอีกที่หนึ่ง ก็ต้องใช้คนเข็นเข่งซึ่งเป็นตัวปัญหาเหมือนกัน คนไปซื้อปลีกก็ลำบากแทนที่จะเอาอะไรแล้วดิ่งไปที่นั่นแล้วจบ

ตรงตลาดลาวนั่นก็ติดคลองหัวลำโพงเกินไป รวมทั้งการฆ่าเป็ดฆ่าไก่ด้วย ไม่มีทางคุมความสะอาดได้ ตลาดคลองเตยเป็นตลาดเดียวที่เป็นศูนย์กลางทั้งขายส่งและขายปลีก แต่ไม่มีที่จอดรถ รถที่มาต่างจังหวัดที่เอาของมาลงตั้งแต่ 2 ยาม และไปทั้งวัน ต้องวิ่งผ่าเข้าไปในตลาด

ตี 4-5 ถนนพระราม 4 ตรงข้างตลาดลาวรถจะติด เพราะท่านรถสามล้อเครื่องท่านจอดซ้อนกันถึง 4 คัน รถอื่นๆ แทบจะไม่มีที่วิ่ง

นี่แหละครับอย่าคิดว่าจะแก้ปัญหาได้ ถ้ายังเป็นตลาดที่เดิมอยู่ ต้องย้ายไปที่ใหม่ได้แล้ว จัดระบบแยกประเภทที่ขายสินค้ากันใหม่ ระบบขนส่ง ระบบเข็นเข่งที่ส่งของไปยังรถที่มาซื้อของ ระบบความสะอาด แสงสว่าง ความปลอดภัยต่อผู้ซื้อ และที่รวบรวมเก็บขยะ ส้วมสาธารณะ

ครั้งนี้เป็นเรื่องตลาด ที่มีหลายอย่างหน่อยครับ ก็อย่างที่ผมขึ้นต้นนั่นแหละ ก็มาจากที่ผมชอบเดินตลาดนั่นเองครับ