โดย กรรมการอิสระในหลายๆ บริษัท มีจำนวนที่เพิ่มขึ้น ซึ่งนอกจากจะเป็นการปรับตัวตามข้อกำหนดของหน่วยงานทางการแล้ว บริษัทจำนวนหนึ่งก็เริ่มเห็นประโยชน์ของการมีกรรมการอิสระในจำนวนที่เหมาะสม

เมื่อปี 2551 ที่ผ่านมา สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) ได้มีการแก้ไข ข้อกำหนดเกี่ยวกับกรรมการอิสระ จากเดิมที่กำหนดไว้แค่ว่า บริษัทจดทะเบียนต้องมีกรรมการอิสระอย่างน้อย 3 คน ข้อกำหนดใหม่ได้ระบุให้ทุกบริษัทจดทะเบียนต้อง มีกรรมการอิสระอย่างน้อย 1 ใน 3 ของจำนวนกรรมการทั้งคณะด้วย โดยจะเริ่มมีผลบังคับใช้ภายหลังจากการประชุมผู้ถือหุ้นของปี 2553 ข้อกำหนดนี้จะส่งผลต่อบริษัทจดทะเบียนที่มีจำนวนกรรมการบริษัทมากกว่า 9 คน เช่น หากมีกรรมการบริษัท 10 คน ก็ต้องมีอย่างน้อย 4 คนที่เป็นกรรมการอิสระถึงจะถูกต้องตามเกณฑ์ของสำนักงาน ก.ล.ต.

การแก้ไขข้อกำหนดครั้งนี้ยังครอบคลุมถึงคุณสมบัติของกรรมการอิสระด้วย โดยที่สำคัญคือ การถือหุ้นของบริษัท ซึ่งเกณฑ์ใหม่ได้กำหนดให้กรรมการอิสระถือหุ้นของบริษัทจดทะเบียนได้ไม่เกิน 1% ทั้งนี้ เพื่อเป็นการสร้างความเชื่อมั่นว่า กรรมการอิสระจะไม่มีส่วนได้เสียในบริษัทมากจนเกินไป ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อการให้ความเห็นหรือการตัดสินใจอย่างเป็นอิสระของตัว กรรมการเอง

หลายคนอาจสงสัยว่า ทำไมหน่วยงานทางการของไทยจึงพยายามผลักดันให้บริษัทจดทะเบียนมีจำนวนกรรมการ อิสระที่มากขึ้น เหตุผลสำคัญคือ โดยหลักการแล้ว กรรมการอิสระเป็นบุคคล ที่มีความเป็นกลาง ไม่อยู่ภายใต้อิทธิพลของผู้ถือหุ้นใหญ่หรือฝ่ายจัดการ ทำให้สามารถให้ความเห็นหรือตัดสินใจในเรื่องต่างๆ ได้โดยยึดเอาผลประโยชน์ในระยะยาวของบริษัทเป็นหลัก ไม่ใช่เพื่อผลประโยชน์ระยะสั้นของผู้บริหารหรือของผู้ถือหุ้นแต่เพียงบางกลุ่ม

ในแง่ของจำนวนกรรมการอิสระที่เหมาะสมเพียงพอที่จะถ่วงดุลกับกรรมการ ที่เป็นผู้บริหารหรือกรรมการที่เป็นผู้ถือหุ้นใหญ่ หากมีจำนวนที่น้อยเกินไป ก็อาจมี น้ำหนักไม่เพียงพอที่จะคานกับความเห็นของกรรมการกลุ่มอื่นๆ ซึ่งจำนวน 1 ใน 3 ของคณะกรรมการทั้งคณะนั้นเป็นเพียงเกณฑ์ขั้นต่ำ หากบริษัทจดทะเบียนใดเห็นประโยชน์ก็อาจกำหนดให้มีมากกว่านั้นได้ ซึ่งในปัจจุบันบริษัทจดทะเบียนไทยหลายแห่งก็มีจำนวนกรรมการอิสระมากถึงครึ่ง หนึ่งของจำนวนกรรมการทั้งคณะ

มาถึงจุดนี้ หลายคนอาจมีคำถามตามมาอีกว่า การมีกรรมการอิสระจำนวนมากจะทำให้คณะกรรมการของบริษัททำงานยากขึ้นหรือไม่ เพราะดูเหมือนว่าจะมีคนจากภายนอกมาคอยค้านหรือเห็นขัดแย้งอยู่ตลอดเวลา สำหรับประเด็นนี้ จริงๆ แล้ว ไม่น่ากังวลมากนัก เพราะกรรมการอิสระก็เป็นตัวแทนของผู้ถือหุ้นทุกคน โดยมีหน้าที่เข้ามาดูแลผลประโยชน์ของบริษัท หากเรื่องที่เสนอให้คณะ กรรมการพิจารณามีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างความเจริญเติบโตให้แก่บริษัทจริง กรรมการอิสระก็น่าจะเห็นด้วยกับเรื่องที่เสนอมา คงไม่ได้ตั้งแง่แต่จะค้านโดยไม่มีเหตุผลอันควร

ประเด็นนี้ หากมองในทางกลับกัน กรรมการอิสระน่าจะช่วยให้คณะกรรมการของบริษัททำงานได้ดียิ่งขึ้นมากกว่า เพราะกรรมการอิสระเป็นคนที่ถูกกลั่นกรองมาจากภายนอก ซึ่งจะมีความรู้และประสบการณ์ที่แตกต่างกันไป สามารถให้ความเห็นและมุมมองที่หลากหลาย ซึ่งจะช่วยให้การตัดสินใจของคณะกรรมการเป็นไปอย่างรอบคอบมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องความเสี่ยง ซึ่งถือเป็นเรื่องสำคัญในการทำธุรกิจในปัจจุบัน

ด้วยเหตุที่กรรมการอิสระสามารถช่วยให้คณะกรรมการทำหน้าที่ได้มี ประสิทธิภาพมากขึ้น ท่านผู้อ่านที่เป็นผู้ถือหุ้นจึงควรให้ความสำคัญในการแต่งตั้งกรรมการ ในการประชุมผู้ถือหุ้นในต้นปีหน้า หากมีการเสนอชื่อกรรมการอิสระให้พิจารณาแต่งตั้ง ผู้ถือหุ้นควรพิจารณาประวัติและคุณสมบัติของบุคคลที่ได้รับการเสนอชื่อว่า มีความเป็นอิสระจริงและมีประสบการณ์ที่เป็นประโยชน์ต่อบริษัท เพื่อที่ท่านจะได้มีตัวแทนที่เหมาะสมในการเข้าไปช่วยดูแลผลประโยชน์ของท่าน เอง

สนใจเรื่องการกำกับดูแลกิจการ ติดต่อเราได้ที่ cgcenter@set.or.th