จากประชาชาติธุรกิจ

คอลัมน์ ระดมสมอง

โดย ไสว บุญมา sboonma@msn.com

---

วิกฤต เศรษฐกิจโลกซึ่งเริ่มเมื่อกลางปี 2550 จากการระเบิดของฟองสบู่อสังหาริมทรัพย์ในสหรัฐอเมริกาได้รับสมญาว่า "วิกฤตแฮมเบอร์เกอร์" และยังผลให้คนตกงานนับล้านคน แต่ในขณะเดียวกันก็มีคนกลุ่มหนึ่งซึ่งมีงานทำเพิ่มขึ้น ในกลุ่มนี้มีอดีตนักธุรกิจ นักวิชาการและผู้สื่อข่าวซึ่งเขียนหนังสือเล่าเรื่องราวของวิกฤต ประชาชาติธุรกิจได้นำบทคัดย่อของบางเล่มมาพิมพ์แล้ว วันนี้จะนำชื่อของหนังสือเหล่านั้นพร้อมคำแนะนำสั้น ๆ มาเสนอรวม 20 เล่ม

The Trillion Dollar Meltdown: Easy Money, High Rollers, and the Great Credit Crash, by Charles Morris (Public Affairs, March 2008, 224 pages) ผู้เขียนเคยทำงานธนาคาร เขามองว่าสาเหตุพื้นฐานของฟองสบู่อยู่ที่ความเชื่ออย่างงมงายในระบบตลาดเสรี แบบไม่มีรัฐควบคุมของนักเศรษฐศาสตร์ในมหาวิทยาลัยชิคาโก เสริมด้วยการหลอกตัวเองของผู้บริหารจัดการกองทุนที่ว่าพวกเขาสามารถหลีก เลี่ยงความเสี่ยงต่าง ๆ ได้

When Markets Collide: Investment Strategies for the Age of Global Economic Change, by Mohamed El-Erian (McGraw Hill, May 2008, 304 pages) เล่าเรื่องราวเกี่ยวกับวิกฤตการเงินและแนวทางสำหรับเอาตัวรอดจากสารพันปัญหา เล่มนี้ได้รับรางวัลจาก น.ส.พ. The Financial Times และเป็นหนังสือธุรกิจดีเด่นประจำปีของวาณิชธนกิจ Goldman Sachs

Chain of Blame: How Wall Street Caused the Mortgage and Credit Crisis, by Paul Muolo and Mathew Padilla (Wiley, July 2008, 338 pages) ผู้ร้ายในเหตุการณ์ครั้งนี้ที่มักมีผู้อ้างถึง คือ ผู้ซื้อบ้าน นายหน้า ผู้สร้างบ้าน ผู้ประเมินราคาบ้านและธนาคารกลาง แต่ผู้เขียนมองว่าวายร้ายได้แก่บรรดาวาณิชธนกิจซึ่งเป็นผู้นำสัญญาซื้อบ้าน มายำรวมกันเป็นอนุพันธ์ขาย พวกเขาทำกำไรได้เหนาะ ๆ โดยที่ไม่มีใครรู้ว่าความเสี่ยงเป็นอย่างไร

The Partnership: The Making of Goldman Sachs, by Charles Ellis (The Penguin Press, October 2008, 752 pages) ผู้เขียนเป็นที่ปรึกษา เขาเล่าเรื่องราวภายในของวาณิชธนกิจชั้นนำ Goldman Sachs อย่างละเอียดและถึงพริกถึงขิงในหนังสือขนาดยักษ์หนักนับกิโลกรัม

Panic! The Story of Modern Financial Insanity, by Michael Lewis (Norton, November 2008, 391 pages) รวมบทความของผู้เขียนหลายคน บทสรุปสำคัญบทหนึ่ง ได้แก่ การใช้แบบจำลองของนักวิชาการหัวใสที่ทำให้ผู้ใช้คิดว่าตนจะสามารถเข้าใจความ เสี่ยงในตลาดได้อย่างทะลุปรุโปร่ง แล้วตั้งราคาสินทรัพย์ได้ตามนั้น แต่ความจริงมันทำไม่ได้จริง

Meltdown: A Free-Market Look at Why the Stock Market Collapsed, the Economy Tanked and Government Bailouts Will Make Things Worse, by Thomas Woods (Regnery Press, February 2009, 194 pages) พูดถึงสาเหตุพื้นฐานที่ทำให้เศรษฐกิจอเมริกันตกเหวและอธิบายว่า เพราะอะไรนโยบายของรัฐบาลจะไร้ผล

House of Cards: A Tale of Hubris and Wretched Excess on Wall Street, by William Cohan (Doubleday, March 2009, 468 pages) เล่าเรื่องราวของวาณิชธนกิจชั้นนำ Bear Stearns ซึ่งถูกคู่แข่ง JPMorgan Chase ฮุบเพราะกำลังจะล้มละลายจากความโลภ ความโอหัง ความประมาทและความอิจฉาริษยากันของพนักงานและผู้บริหาร

Busted: Life inside the Great Mortgage Meltdown, by Edmund Andrews (Norton, May 2009, 220 pages) เล่าประสบการณ์ตรงของผู้เขียนเองที่ซื้อบ้านในราคาสูงเกินกว่ารายได้ ในที่สุดบ้านถูกยึด ครอบครัวแตกสลาย และสุดท้ายอาจต้องเป็นบุคคลล้มละลายด้วย

How the Mighty Fall and Why Some Companies Never Give In, by Jim Collins (Jim Collins, May 2009, 240 pages) ค้นหาว่าอะไรทำให้เกิดความล้มเหลวและพบว่าปัญหาเกิดขึ้นใน 5 ขั้นตอน คือ ความโอหังที่มาจากความสำเร็จ ความโลภทำให้ขาดวินัย การไม่ยอมรับว่ามีความเสี่ยงและอันตรายรออยู่ การหาที่เกาะและการหมดความหมายหรือล่มสลายไป ผู้บริหารต้องมองเห็นองค์กรของตนว่าอยู่ตรงไหนในขั้นตอนเหล่านี้ จึงจะหาทางเอาตัวรอดได้

Street Fighters: The Last 72 Hours of Bear Stearns, the Toughest Firm on Wall Street, by Kate Kelly (Portfolio, May 2009, 247 pages) เป็นอีกเล่มหนึ่งซึ่งเล่าเรื่องราวของวาณิชธนกิจ Bear Stearns โดยเน้นรายละเอียดของเหตุการณ์ในสามวันสุดท้ายก่อนที่สถาบันอันเก่าแก่นั้น จะถูกฮุบโดย JPMorgan Chase

The Failure of Capitalism: The Crisis of "08 and the Descent into Depression, by Richard Posner (Harvard University Press, May 2009) ผู้เขียนเป็นนักกฎหมายซึ่งมองว่าต้นเหตุของวิกฤตครั้งนี้อยู่ที่คนสองคน คือ ประธานาธิบดีจอร์จ ดับเบิลยู. บุช ซึ่งยึดหลักตลาดเสรีแบบตกขอบ โดยยอมให้พวกวาณิชธนกิจทำอะไรได้ตามใจชอบ และอลัน กรีนสแปน ผู้ว่าการธนาคารกลางของสหรัฐซึ่งลดดอกเบี้ยลงมาต่ำจนทำให้การยืมเงินจำนวน มหาศาลทำได้โดยง่าย

Fool"s Gold: How the Bold Dream of a Small Tribe at J.P. Morgan Was Corrupted by Wall Street Greed and Unleashed a Catastrophe, by Gillian Tett (Free Press, May 2009, 293 pages) เล่าเรื่องราวการสมรู้ร่วมคิดกันของคนกลุ่มหนึ่งในสถาบันการเงินชั้นนำ J.P. Morgan เพื่อสร้างธุรกิจด้านอนุพันธ์อันเป็นการนำเอาสัญญาหนี้ต่าง ๆ มารวมกันแล้วยำขายต่อไปให้นักลงทุน การทำเช่นนั้นยังผลให้สถาบันของตนลดความเสี่ยงแถมยังได้เงินทุนมาให้ยืมต่อ อีกด้วย วิธีนี้แพร่ขยายไปถึงหนี้ซื้อบ้านและธนาคารต่าง ๆ ขายอนุพันธ์กันอย่างกว้างขวางจนก่อให้เกิดฟองสบู่อสังหาริมทรัพย์

Our Lot: How Real Estate Came to Own Us, by Alyssa Katz (Bloomsbury, June 2009, 278 pages) เล่าประสบการณ์ตรงของผู้เขียนเองและของชาวอเมริกันชั้นกลางที่ประสบปัญหา เรื่องที่อยู่อาศัยเมื่อราคาบ้านและค่าเช่าห้องเพิ่มขึ้นแบบไร้เหตุผล ผู้เขียนถูกไล่ออกจากห้องเช่าเมื่อเจ้าของตึกเปลี่ยนอาคารเป็นคอนโดมิเนียม ราคาแพงซึ่งเขาเองไม่มีปัญญาซื้อ

A Colossal Failure of Common Sense: The Inside Story of the Collapse of Lehman Brothers, by Lawrence McDonald and Patrick Robinson (Crown Business, July 2009, 368 pages) ผู้เขียนเคยเป็นพนักงานของ Leman Brothers ซึ่งเล่าเรื่องราวภายในว่าเพราะอะไรวาณิชธนกิจนั้นจึงล่มจม

In Fed We Trust: Ben Bernanke"s War on the Great Panic, by David Wessel (Crown Business, August 2009, 323 pages) เล่ารายละเอียดทุกขั้นตอนของกระทรวงการคลังและธนาคารกลางอเมริกันที่พยายาม จะรักษา Lehman Brothers ไว้และป้องกันมิให้ภาคการเงินและเศรษฐกิจล่มจม

The Return of Depression Economics and the Crisis of 2008, by Paul Krugman (Norton, September 2009, 224 pages) นักเศรษฐศาสตร์ชั้นรางวัลโนเบลอธิบายความล้มเหลวของการควบคุมดูแลตลาดการ เงินซึ่งเขามองว่าเป็นต้นเหตุของวิกฤต

Bright-Sided: How the Relentless Promotion of Positive Thinking Has Undermined America, by Barbara Ehrenreich (Metropolitan Books, October 2009, 235 pages) มองว่าการล้างสมองของหลายฝ่ายทำให้ชาวอเมริกันมองทุกอย่างไปในทางดีและทำได้ หมด ทัศนคตินี้นำไปสู่การหลอกตัวเองในหลาย ๆ ด้าน รวมทั้งการจะสร้างความร่ำรวยได้ง่าย ๆ ด้วย นั่นคือ ต้นตอของการเก็งกำไรแบบไร้เหตุผลของคนจำนวนมาก

This Time is Different: Eight Centuries of Financial Folly, by Carmen Reinhart and Kenneth Rogoff (Princeton University Press, October 2009, 496 pages) เล่าถึงประวัติศาสตร์ของวิกฤตการเงินในอดีตที่น่าจะชี้ให้เห็นการเกิดของ วิกฤตปัจจุบัน แต่คนส่วนใหญ่ก็มองไม่เห็น พร้อมกับประเมินผลเสียหายจำนวนมหาศาลที่ต้องใช้เวลานานจึงจะฟื้น

Too Big to Fail: The Inside Story of How Wall Street and Washington Fought to Save the Financial System - and Themselves, by Andrew Ross Sorkin (Viking, October 2009, 624 pages) เป็นหนังสือขนาดยักษ์หนักเป็นกิโลกรัมอีกเล่มหนึ่งซึ่งเล่ารายละเอียดเรื่อง ความเป็นมาของปัญหาที่ทำให้วาณิชธนกิจ Lehman Brothers ล่มจมและความพยายามของรัฐบาลและธนาคารกลางที่จะหยุดยั้งความล่มจมมิให้แพร่ ขยายไปทั่วภาคการเงิน

How Markets Fail: The Logic of Economic Calamities, by John Cassidy (Farrar, Straus & Giroux, November 2009, 416 pages) วิเคราะห์ต้นตอของวิกฤตการเงินอย่างลึกซึ้งจนถึงเข้าขั้นเป็นตำราด้าน วิวัฒนาการทางแนวคิดของวิชาเศรษฐศาสตร์