อยู่กับข่าวลือออนไลน์ (2)

โดย : ดร.บวร ปภัสราทร

จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์

ยามใดก็ตามที่ต้องอยู่กันแบบที่ความจริงไม่ชัดเจน เมื่อใดที่ปรากฏว่าที่ทำจริงกับที่บอกว่าจะทำกลายเป็นคนละเรื่อง ยามนั้นข่าวลือจะมาเยี่ยมเยือน
และข่าวลือวันนี้ไปได้กว้างขวางและรวดเร็วกว่าที่ใครจะคาดคิดได้ เมื่อความจริงไม่กระจ่างก็เลยมีคนปล่อยข่าวลือที่ตนปรุงแต่งขึ้นมา โดยมักมีจุดเริ่มต้นมาจากบางส่วนของความจริงที่กลายเป็นปริศนา คนสร้างข่าวลือฝีมือดีสามารถปรุงแต่งความจริงบางส่วนให้กลายเป็นเรื่องเป็นราวที่กระจ่าง โดยผสมเรื่องเก่าที่รู้กันดีอยู่แล้วเข้ากับเรื่องใหม่อย่างแนบเนียน สมัยก่อนจะปรุงแต่งเก่งแค่ไหน ก็ไม่มีช่องทางที่จะทำให้คนจำนวนมากได้ทราบ คนเชื่อไม่เยอะ ข่าวลือก็ไม่ยั่งยืน ไม่กี่วันก็หายไป แต่ทุกวันนี้มีช่องทางที่สะดวกในการทำให้คนจำนวนมากได้ทราบข่าวลือ ถ้ายิ่งทำให้ดูเหมือนข่าวลือนั้นมาจากทุกทิศทุกทาง ไปมาทางไหนก็มีคนเล่าลือกันไปหมด ข่าวลือก็กลายเป็นข่าวจริงในสำนึกของผู้คนได้ง่ายขึ้นเพราะ คนชอบที่จะเชื่อตามที่คนหมู่มากรอบๆ ตัวอยู่แล้ว
 

ข่าวลือวันนี้ทำได้ง่ายแค่เริ่มจากส่งต่อเรื่องที่ปรุงแต่งนี้ขึ้นมาไปตามเครือข่ายสังคมในแบบนิรนาม วันเดียวสองวันก็กระจายเต็มบ้านเต็มเมือง ยิ่งถ้าเป็นบ้านเมืองที่ผู้คนใช้คอมพิวเตอร์ทำงานไม่เก่งแต่กลับใช้เป็นเครื่องมือในการนินทาว่ากล่าวกันได้อย่างมีประสิทธิผลจนแทบเหลือเชื่อ จะลือง่ายแต่แก้ไขให้ความจริงปรากฏได้ยาก เพราะพอปรากฏข่าวลือในวงการออนไลน์แล้วย่อมมีคนจำนวนหนึ่งที่เชื่ออย่างจริงจัง โดยเฉพาะเมื่อเรื่องที่เล่าลือกันนั้นคล้ายๆ กับที่ตนเองอยากให้เป็น หรือเชื่อเรื่องนั้นเป็นเบื้องต้นอยู่แล้ว ไม่มีข่าวลือก็อยากจะปักใจเชื่ออยู่แล้ว พอผู้คนเชื่อข่าวลือก็จะส่งต่อข่าวลือนี้ไปให้คนอื่นได้เชื่อตามตนเอง หลายครั้งที่มีหลักฐานยืนยันได้ว่าคนที่เชื่อเหมือนกันเพียงไม่กี่คนช่วยกันใช้ทั้งเครือข่ายสังคม และสารพัดช่องทางบนเว็บทำให้ดูเหมือนกับว่าเรื่องที่ลือกันนั้นมีคนมากมายมหาศาลให้ความเชื่อถือ คนหมู่มากในโลกออนไลน์นั้นไม่ได้หมายความว่ามีคนคิดคนเชื่อมากมายอย่างที่คิด ในโลกออนไลน์คนในโลกจริงหนึ่งคนกลายเป็นคนนับร้อยนับพันได้ไม่ยาก แต่ที่ยากคือการที่คนธรรมดาจะแยกแยะได้ว่าข่าวลือในโลกออนไลน์นั้นแท้จริงแล้วมาจากคนสักกี่คนที่เชื่อเรื่องที่เป็นข่าวลือนั้นจริงๆ
 

ดังนั้น ถ้าต้องอยู่กับข่าวลือออนไลน์ ต้องทำหูให้หนักเอาไว้ก่อน ได้ทราบข่าวลือเรื่องใดมา ไม่ว่าข่าวลือนั้นจะปรากฏในหลากหลายช่องทางมากน้อยเพียงใด ให้สงสัยในเรื่องจำนวนคนที่เชื่อจริงๆ เอาไว้ก่อนเป็นเบื้องต้น ลองดูสำนวนที่ใช้เผยแพร่ข่าวลือนั้นอย่างตั้งใจสักนิดหนึ่ง จะพอจับความจริงได้ว่ามีคนแค่ไม่กี่คนเท่านั้นที่ขยันไปปล่อยข่าวลือไว้ตามที่ต่างๆ ในโลกออนไลน์ หลายครั้งที่พบว่าวิธีการนี้ได้ผลดีในการทำให้ผู้คนยอมรับเรื่องที่ไม่มีตรรกะ ไม่มีเหตุผลโดยกล่าวอ้างให้เชื่อว่าเป็นคนหมู่มาก คำเชิญชวนเชิงท้าทายมักมาคู่กับการส่งต่อข่าวลือในแนวทางนี้ ท้าทายว่าถ้าเรื่องนี้ไม่จริงทำไมคนในเฟซบุ๊คยังเชื่อกันเยอะแยะ ถ้าคิดตามคำท้าทายไปว่าคนอื่นยังพากันเชื่อกัน คิดไปเองว่าคงมีคนที่คิดรอบคอบแล้วว่าเป็นเรื่องจริง เราก็น่าจะเชื่อตามไปด้วย ถ้าแพ้การท้าทายนี้แล้วเราจะกลายเป็นเครื่องมือช่วยกระจายข่าวลือต่อไปในโลกออนไลน์ ดังนั้นอย่าเชื่อข่าวลือออนไลน์เพียงเพราะเห็นข่าวลือนั้นมีคนเชื่อกันบนอินเทอร์เน็ตเยอะแยะไปหมด
 

ข่าวลือออนไลน์กระจายได้ เพิ่มจำนวนคนเชื่อได้นั้นเพราะไม่มีใครมาเปิดเผยความจริงที่กระจ่างแจ้งในเรื่องนั้นในทันทีที่มีการกระจายข่าวลือออกไป ถ้าใช้เครือข่ายออนไลน์ปล่อยข่าวลือได้ ก็ต้องสามารถใช้กระจายความจริงได้เช่นกัน เพียงแต่จะยากหรือง่ายขึ้นกับว่าได้ทำให้ความจริงที่คนอยากรู้นั้นเป็นปริศนาอยู่นานแค่ไหน ยิ่งเป็นปริศนานานเท่าใด ข่าวลือจะดูเป็นความจริงมากเท่านั้น ข่าวลือออนไลน์จะหมดฤทธิ์หากมีการเปิดเผยความจริงที่เคยเป็นปริศนานั้นโดยคนที่มีความน่าเชื่อถือ พอผู้คนได้ทราบความจริงที่กระจ่างชัดจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ ควบคู่ไปกับความเป็นจริงที่ว่าเรื่องจริงมีตรรกะ มีเหตุผลที่อธิบายความจริงนั้นได้เสมอ ความจริงทำให้คนที่ได้ทราบช่วยกันส่งต่อความจริงนั้นออกไปในโลกออนไลน์ได้ในประสิทธิภาพที่ไม่ด้อยไปกว่าข่าวลือ คนสร้างข่าวลือขึ้นเพื่อให้คนอื่นเห็นว่าตนเองเป็นคนสำคัญ หยั่งรู้มากกว่าคนอื่น ความจริงที่เคยเป็นปริศนาก็สามารถทำให้คนที่ส่งต่อความจริงนั้นกลายเป็นคนสำคัญ เป็นผู้รอบรู้ความจริงมากกว่าคนอื่นได้ ดังนั้นการรับมือกับข่าวลือออนไลน์ที่ได้ผลดีที่สุดคือให้ความจริงที่น่าเชื่อถือย้อนกลับลงไปในโลกออนไลน์ ข่าวลือมาทางไหน ส่งกลับความจริงไปทางนั้น ถ้าไม่กลัวที่จะเปิดเผยความจริงก็ไม่ต้องกลัวข่าวลือ ถ้ากิจการกำลังจะล้มละลาย แต่พยายามปกปิดความจริงไว้ ให้กลายเป็นปริศนา ข่าวลือก็กระจายไปในแทบทุกงานเพราะที่เห็นว่าเกิดขึ้นกับที่ผู้บริหารบอกว่าเกิดขึ้นไม่เหมือนกัน เห็นว่าขายไม่ออก แต่กลับบอกว่ากำไรยังเยอะอยู่ ถ้าบอกกันไปตรงๆ ข่าวลือก็ไม่มี
 

ที่น่าสนใจอีกอย่างหนึ่งคือคนที่มีจิตใจเข้มแข็ง กับคนที่กำลังเสียขวัญ ยอมรับและส่งต่อข่าวลือแตกต่างกัน คนที่จิตใจเข้มแข็งจะยอมรับข่าวลือสักเรื่องหนึ่งก็หันไปดูก่อนว่าคนอื่นเชื่อหรือไม่ คนเชื่อมีมากแค่ไหน ที่มาของข่าวลือนั้นพอจะให้ความเชื่อถือได้หรือไม่ เรื่องที่เป็นข่าวลือนั้นดูมีเหตุผลมากน้อยเพียงใด แถมยังทดสอบดูอีกด้วยว่าที่เล่าลือกันนั้นเกี่ยวข้องกับตนเองมากน้อยเพียงใด ถ้าเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องใกล้ตัวทั้งที่บ้านที่ทำงานก็มีโอกาสที่จะเชื่อและบอกต่อไปในโลกออนไลน์มากขึ้นด้วย
 

ส่วนคนที่เสียขวัญ ตกอกตกใจกับเรื่องใดเรื่องหนึ่งอยู่นั้น ถ้ามีข่าวลืออะไรเข้ามาสักเรื่องหนึ่ง แค่ข่าวลือนั้นสอดคล้องกับเรื่องที่ตนมีใจจะเชื่อไปทางนั้นอยู่แล้ว ก็จะเทใจยอมรับข่าวลือนั้นแทบจะทันที โดยไม่สนใจว่าคนอื่นจะเชื่อหรือไม่เชื่อก็ตาม ข่าวลือมาแค่ไหนก็ส่งต่อไปทั้งหมด บางครั้งก็ยังปรุงเรื่องเสริมเข้าไปอีก แม้จะเป็นข่าวลือในเรื่องไกลตัวก็ยังเชื่อและช่วยเผยแพร่ต่อในโลกออนไลน์เสียอีก กำลังเสียขวัญใครลืออะไรมาเป็นอันว่าส่งต่อออนไลน์ทั้งหมด ขอเพียงแค่ให้เชื่อได้ว่าข่าวลือนั้นมาจากแหล่งที่น่าเชื่อถือก็พอแล้ว คนเชื่อจะเยอะ หรือน้อยไม่สำคัญ ข่าวลือออนไลน์จึงกระจายได้รวดเร็วและกว้างขวางในระหว่างที่ผู้คนเสียขวัญ หรือกำลังรู้สึกในทางลบกับสภาพโดยรอบตนเอง สูตรสำเร็จของการกระจายข่าวลือออนไลน์จึงเริ่มต้นด้วยการสร้างข่าวลือที่สร้างความกลัวขึ้นมาก่อน เพราะเรื่องน่ากลัวช่วยให้คนบอกต่อกลายเป็นคนสำคัญได้เสมอ  เมื่อคนเสียขวัญหวาดกลัวไปแล้ว คราวนี้จะกระจายข่าวลืออะไรก็ไม่ยากอีกต่อไป ปริมาณข่าวลือออนไลน์จึงสะท้อนให้เห็นได้ว่าผู้คนในบ้านเมืองนั้นขวัญดีขวัญเสียมากน้อยเพียงใด

สำนักงานบัญชีและธุรกิจ พี.เอ.แอล.,สำนักงานสอบบัญชี พีแอนด์อี
ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,จดทะเบียนธุรกิจ,วางระบบบัญชี