มติสภาที่มีการเสียบบัตรแทนกันกับมติที่ประชุมผู้ถือหุ้นอันผิดระเบียบ
โดย : สกล หาญสุทธิวารินทร์
จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์
กรณีที่สมาชิกรัฐสภาได้เสียบบัตรลงคะแนนเสียง แทนกันในการพิจารณาให้ความเห็นชอบแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ
ศาลรัฐธรรมนูญได้วินิจฉัยโดยเสียงข้างมากว่า การดำเนินการดังกล่าว เป็นการออกเสียงลงคะแนนที่ทุจริต ไม่เป็นไปตามเจตนารมณ์ที่แท้จริงของผู้แทนปวงชนชาวไทย เนื่องมาจากกระบวนการลงคะแนนเสียง ที่ไม่ชอบด้วยข้อบังคับการประชุมของรัฐสภา และขัดต่อบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ มิอาจถือว่าเป็นมติที่ชอบของรัฐสภาในกระบวนการพิจารณาร่างรัฐธรรมนูญแก้ไขเพิ่มเติม
หลังจากนั้นมีนักการเมืองและนักวิชาการบางคนแสดงความเห็นโต้แย้งคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญดังกล่าว เช่นโต้แย้งว่า การตัดสินว่ามี ส.ส.หนึ่งคนเสียบบัตรแทนกัน ทำให้กระบวนการตรากฎหมายทั้งฉบับมิชอบนั้น หากมีใครกระทำมิชอบก็ต้องลงโทษบุคคลนั้น และทำให้การลงคะแนนเสียไปเฉพาะรายนั้น การตัดสินให้การกระทำของคนเพียงคนเดียวทำให้การตรากฎหมายที่มีคนลงมติเห็นด้วยเกือบสามร้อยคนไร้ผลนั้น ถือว่าเป็นการตีความกฎหมายที่ไร้สัดส่วนกับเหตุที่เกิดขึ้น หรือบางคนก็แสดงความเห็นว่า แม้จะมีการลงคะแนนเสียงแทนผู้อื่น ก็เป็นเพียงเสียงไม่กี่เสียง เมื่อหักคะแนนเสียงส่วนนี้ออกไป ก็ไม่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงมติ เพราะคะแนนเสียงเห็นชอบยังมากกว่าเสียงที่ไม่เห็นด้วย การลงคะแนนด้วยการเสียบบัตรแทนกันเป็นความผิดเฉพาะตัว ก็ควรดำเนินการตามกฎหมายเฉพาะกับผู้นั้น
การพิจารณาว่าข้อโต้แย้งของนักการเมืองและนักวิชาการดังกล่าว มีเหตุผลมีน้ำหนักที่ควรแก่การรับฟังหรือไม่ ขอให้พิจารณาเปรียบเทียบกับกรณีที่ศาลเพิกถอนมติที่ประชุมใหญ่ผู้ถือหุ้นอันผิดระเบียบ ตามมาตรา 1195 ของประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ลักษณะหุ้นส่วนบริษัท ที่บัญญัติว่า การประชุมใหญ่นั้นถ้าได้นัดเรียกหรือได้ประชุมหรือได้ลงมติฝ่าฝืนบทบัญญัติในลักษณะนี้ก็ดี หรือฝ่าฝืนข้อบังคับของบริษัทก็ดี เมื่อกรรมการหรือผู้ถือหุ้นคนหนึ่งคนใดร้องขึ้นแล้ว ให้ศาลเพิกถอนมติของที่ประชุมใหญ่อันผิดระเบียบนั้นเสีย แต่ต้องร้องขอภายในกำหนดหนึ่งเดือนนับแต่วันลงมตินั้น
มติของที่ประชุมใหญ่อันผิดระเบียบที่ศาลจะเพิกถอนนั้น มีหลายกรณี เช่น การเรียกประชุมไม่ถูกต้อง ไม่ได้เป็นไปตามมติของคณะกรรมการ หรือออกหนังสือเชิญประชุมล่วงหน้าไม่ถึง 7 วัน หรือมีการลงคะแนนโดยผู้ไม่มีสิทธิออกเสียง เป็นต้น สำหรับกรณีการลงคะแนนโดยผู้ไม่มีสิทธิออกเสียง นั้น ศาลฎีกาได้เคยวินิจฉัยไว้อันถือเป็นบรรทัดฐานได้ เช่น
คำพิพากษาฎีกาที่ 89//2512 ที่วินิจฉัยว่า การประชุมใหญ่ของบริษัทซึ่งมีบุคคลที่ไม่ใช่ผู้ถือหุ้นเข้าร่วมประชุมแสดงความเห็นและลงคะแนนด้วย แม้ผู้ถือหุ้นที่เข้าประชุมด้วยจะมีรวมกันเกิน 1 ใน 4 ของจำนวนหุ้นทั้งหมดและได้ลงคะแนนเสียงเป็นเอกฉันท์ก็ตาม มตินั้นเป็นมติที่ไม่ชอบ ศาลเพิกถอนเสียได้ หรืออีกคดีหนึ่งคือ คำพิพากษาฎีกาที่ 2516/2527 ที่วินิจฉัยว่าหนังสือมอบฉันทะให้ ค. เข้าร่วมประชุมและออกเสียงลงมติ แทนบริษัท ท. ในการประชุมใหญ่สามัญของผู้ถือหุ้นบริษัท ส. ปรากฏว่า ย.กรรมการผู้มีอำนาจเพียงคนเดียวลงชื่อ และไม่ได้ประทับตราสำคัญของบริษัทขัดต่อข้อบังคับที่ว่าต้องมีกรรมการ 2 คนลงชื่อและประทับตราและความประสงค์ของนิติบุคคล ถือไม่ได้ว่าเป็นการกระทำของผู้แทนนิติบุคคลตาม ป.พ.พ. ม.75 การกระทำของ ค. และ ย. จึงไม่เป็นการกระทำของผู้แทนนิติบุคคลที่ขาดความสามารถอันจะทำให้บริษัทนิติบุคคลให้การรับรองหรือให้สัตยาบันได้ การเข้าร่วมประชุมและออกเสียงลงมติของ ค. จึงเป็นการกระทำที่มิชอบ ต้องเพิกถอนมตินี้เสีย
มติต่างๆ ของการประชุมใหญ่ผู้ถือหุ้น เป็นเรื่องของเอกชนที่มีผลเฉพาะในวงผู้ถือหุ้นเท่านั้น กฎหมายยังเคร่งครัดว่า มติของที่ประชุมอันผิดระเบียบนั้นใช้ไม่ได้ ให้ศาลเพิกถอนเสีย โดยเฉพาะมติที่มีการลงคะแนนโดยผู้ไม่มีสิทธิ นั้น ศาลฎีกาวางแนวไว้ชัดเจนว่ามตินั้นเสียไปทั้งหมด ไม่มีข้อต้องพิจารณาว่าคะแนนเสียงส่วนดีมากกว่าส่วนที่ไม่มีสิทธิอย่างไรหรือไม่
เมื่อพิจารณาถึงการประชุมรัฐสภา เพื่อตรากฎหมายหรือแก้ไขรัฐธรรมนูญ ซึ่งเป็นเรื่องสำคัญกว่าการประชุมผู้ถือหุ้นมากมายนัก และมีผลต่อประชาชนทุกคนและการบริหารการปกครองบ้านเมืองในวงกว้าง จึงต้องยิ่งเคร่งครัดมากกว่าการประชุมของเอกชน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สมาชิกรัฐสภาไม่ว่าจะเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรหรือสมาชิกวุฒิสภา ถือว่าเป็นผู้แทนปวงชนชาวไทยในการเป็นผู้ใช้อำนาจนิติบัญญัติ ต้องปฏิบัติหน้าที่ตามหลักนิติธรรมและด้วยความซื่อสัตย์สุจริต รัฐสภา เป็นผู้ออกกฎหมายมาใช้บังคับแก่ประชาชนทั้งปวง มติของสภาจึงต้องประกอบด้วยเสียงที่ชอบด้วยจริยธรรม ข้อบังคับ กฎหมาย และรัฐธรรมนูญ ทั้งหมดทุกเสียง จะต้องไม่มีเสียงที่ไม่ถูกต้องเช่นเสียงจากการลงคะแนนเสียบบัตรแทนกันปนอยู่แม้เพียงเสียงเดียว
ความเห็นที่ให้ตัดเสียง ที่มีการลงคะแนนเสียบบัตรแทนกัน ออกไป และพิจารณาเฉพาะคะแนนเสียงที่เหลืออยู่ว่ามีผลต่อการเปลี่ยนแปลงมติหรือไม่ นั้น เป็นการยอมรับและส่งเสริมการกระทำที่ไม่ชอบ อันขัดกับจริยธรรมและหลักนิติธรรมอย่างมาก เพราะ ถ้าถูกจับได้ มตินั้นก็ไม่เสียไป แต่จะถูกหักเฉพาะคะแนนเสียงที่มีการเสียบบัตรแทนกันเท่านั้น หากยอมรับหลักการเช่นนี้ รัฐสภาจะต้องจัดให้มีคณะทำงานพิเศษขึ้นชุดหนึ่ง เมื่อมีการร้องเรียนว่ามีการเสียบบัตรลงคะแนนแทนกัน ก็จะเป็นผู้ทำหน้าที่พิจารณาว่าเสียงใดมีการเสียบบัตรลงคะแนนแทนกันแล้วตัดเสียงนั้นออกไป ซึ่งจะทำให้รัฐสภาไทยเป็นสภาที่แปลกประหลาดพิลึกกึกกือและไม่สง่างาม ที่สุดในโลก
สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน
