สถาบันการเงินและการพัฒนาของห้าเสือ

โดย : ดร.ไสว บุญมา

จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์

เมื่อต้นเดือนกรกฎาคมที่ผ่านมา สายตานับร้อยล้านคู่จับจ้องอยู่ที่บราซิล

สายตาเหล่านั้นหันไปทางอื่นทันทีหลังวันที่ 13 เมื่อเยอรมนีได้ครองถ้วยฟุตบอลโลกเป็นครั้งที่ 4 ด้วยการเอาชนะอาร์เจนตินา เจ้าของสายตาส่วนใหญ่จึงคงไม่ทราบว่า เมื่อการแข่งขันฟุตบอลนัดสำคัญนั้นจบลง ผู้นำของ 5 ประเทศใหญ่ได้เริ่มประชุมกันในบราซิลและบรรลุข้อตกลงว่าจะก่อตั้งสถาบันการเงินและการพัฒนาขึ้นมาใหม่ ได้แก่ บราซิล รัสเซีย อินเดีย จีน และแอฟริกาใต้ ซึ่งมักรู้จักกันในวงการต่างๆ ด้วยชื่อย่อภาษาอังกฤษว่า BRICS

เป็นที่ทราบกันดีแล้วว่าประเทศเหล่านี้มีขนาดมหึมายกเว้นแอฟริกาใต้ จีนและอินเดียต่างมีประชากรกว่าพันล้านคน บราซิลและรัสเซียมีประชากรเป็นหลักร้อยล้าน จีน อินเดียและรัสเซียมีอาวุธนิวเคลียร์ไว้ในครอบครอง ครั้งหนึ่ง บราซิลกับแอฟริกาใต้ก็ใกล้จะมีอาวุธร้ายแรงนั้น ประเทศเหล่านี้มีเศรษฐกิจขนาดใหญ่และมักขยายตัวอย่างรวดเร็ว แต่ยังจัดว่าอยู่ในกลุ่มประเทศที่มีการพัฒนาระดับกลาง อาจจำกันได้ว่าย้อนไปไม่นาน ประเทศที่มีการพัฒนาระดับกลางและเศรษฐกิจขยายตัวอย่างรวดเร็วมักได้รับสมญาว่า “เสือ”

ในปัจจุบันนี้ โลกมีสถาบันการเงินและการพัฒนาระหว่างประเทศอยู่หลายแห่ง สถาบันขนาดใหญ่และเป็นที่รู้จักกันอย่างกว้างขวาง ได้แก่ กองทุนการเงินระหว่างประเทศ (ไอเอ็มเอฟ) และธนาคารโลก ไอเอ็มเอฟมีหน้าที่ทางด้านการดูแลระบบแลกเปลี่ยนและการชำระเงินตราต่างประเทศ การเงินการธนาคารและการคลังของสมาชิก องค์กรนี้มีกองทุนก้อนใหญ่ซึ่งได้มาจากประเทศสมาชิกสำหรับช่วยเหลือประเทศที่ขาดเงินตราแบบทันทีทันใด ปัญหาอาจเกิดจากพายุใหญ่ทำให้นาไร่ล่มจม จากสินค้าราคาตกต่ำมาก หรือจากเงินทุนไหลออกนอกประเทศแบบคาดไม่ถึงซึ่งเกิดกับเมืองไทยในปี 2540 ในปัจจุบันนี้ ไอเอ็มเอฟมีเงินให้สมาชิกหยิบยืมในระยะสั้นได้ราว 8 แสนล้านดอลลาร์และอาจหามาเพิ่มได้อีกมากหากจำเป็น

ธนาคารโลกซึ่งตั้งอยู่ในกรุงวอชิงตัน ดี. ซี. เมืองหลวงของสหรัฐเช่นเดียวกับเอ็มเอฟมีชื่อจริงว่า “ธนาคารระหว่างประเทศเพื่อการฟื้นฟูและการพัฒนา” (International Bank for Reconstruction and Development) เป้าหมายในตอนเริ่มต้นของธนาคาร ได้แก่ การช่วยฟื้นฟูเศรษฐกิจของประเทศที่ได้รับความเสียหายใหญ่หลวงจากสงครามโลกครั้งที่ 2 หลังจากนั้นจึงเปลี่ยนมาเน้นในด้านการพัฒนาประเทศล้าหลัง การช่วยเหลือของธนาคารโลกส่วนใหญ่เป็นไปในรูปของการให้ยืมเงินทุนระยะยาวด้วยดอกเบี้ยที่ต่ำกว่าอัตราของธนาคารพาณิชย์และการให้คำแนะนำทางด้านวิชาการ เมื่อสิ้นปีงบประมาณที่ผ่านมา ประเทศสมาชิกเป็นหนี้ธนาคารโลกอยู่กว่า 1.4 แสนล้านดอลลาร์และธนาคารยังมีทุนสำรองที่อาจให้สมาชิกกู้ได้อีกเกือบ 4 หมื่นล้านดอลลาร์ ธนาคารสามารถหาเงินเพิ่มมาให้สมาชิกกู้ได้อีกหากมีความต้องการ

นอกจากธนาคารโลกแล้ว ยังมีธนาคารเพื่อการพัฒนาอีกหลายแห่งซึ่งส่วนใหญ่เน้นด้านการพัฒนาในบางภูมิภาค อาทิเช่น ธนาคารพัฒนาเอเชียซึ่งตั้งอยู่ ณ กรุงมนิลา ประเทศฟิลิปปินส์ ธนาคารพัฒนาแอฟริกาซึ่งตั้งอยู่ ณ กรุงอาบิดจาน ประเทศโกตติวัวร์ ธนาคารพัฒนาละตินอเมริกาซึ่งตั้งอยู่ ณ กรุงวอชิงตัน ดี. ซี. และธนาคารพัฒนาคาร์ริบเบียนซึ่งตั้งอยู่ ณ เมืองบริดจ์ทาวน์ ประเทศบาร์เบโดส

สถาบันที่เสือทั้งห้าจะตั้งขึ้นมานั้นเลียนแบบไอเอ็มเอ็ฟและธนาคารโลก นั่นคือ ส่วนหนึ่งเป็นกองทุนซึ่งชื่อ Contingent Reserve Arrangement (CRA) กองทุนนี้จะมีเงินให้สมาชิกหยิบยืมได้ในระยะสั้นในขั้นต้นจำนวน 1 แสนล้านดอลลาร์ อีกส่วนหนึ่งเป็นธนาคารเพื่อการพัฒนาซึ่งชื่อ New Development Bank (NDB) ธนาคารนี้จะมีทุนเริ่มต้น 5 หมื่นล้านดอลลาร์ สำนักงานใหญ่ของสถาบันใหม่จะตั้งอยู่ ณ กรุงเซี่ยงไฮ้ของจีนและประธานกรรมการจะสับเปลี่ยนกันทุก 5 ปีเริ่มจากชาวอินเดียเป็นคนแรก

เนื่องจากสถาบันใหม่มีเป้าหมายไม่ต่างกับของไอเอ็มเอฟและธนาคารโลกซึ่งประเทศก่อตั้งทั้งห้าเป็นสมาชิกอยู่แล้วและมีเงินทุนเพียงเสี้ยวเดียวของสถาบันเก่าเท่านั้น จึงเกิดคำถามตามมาว่า จะตั้งขึ้นเพื่ออะไร ผู้สันทัดกรณีมีความเห็นพ้องต้องกันว่า เสือทั้งห้าต้องการส่งสารถึงสหรัฐและมหาอำนาจทางเศรษฐกิจอื่นๆ ว่าตนไม่พอใจที่ประเทศเหล่านั้นแทบจะผูกขาดบทบาทในไอเอ็มเอฟและในธนาคารโลก ทั้งที่บางประเทศมีขนาดจิ๋วเมื่อเทียบกับขนาดและอำนาจทางเศรษฐกิจของตน สหรัฐมีอำนาจยับยั้งเรื่องสำคัญๆ และแต่งตั้งคนอเมริกันเป็นประธานกรรมการธนาคารโลกมาตั้งแต่วันแรก ส่วนผู้บริหารสูงสุดในไอเอ็มเอฟก็ยกให้เป็นของชาวยุโรป ความลักลั่นในการแบ่งปันอำนาจอาจดูได้จากสัดส่วนของเสียงในธนาคารโลก อาทิเช่น บราซิลมีประชากรมากกว่าเบลเยียมราว 18 เท่าและมีเศรษฐกิจใหญ่กว่าเกือบ 5 เท่า แต่มีเสียงไล่เลี่ยกับเบลเยียม ส่วนรัสเซียซึ่งใหญ่กว่าแคนาดาทุกด้านหลายเท่ายกเว้นพื้นที่กลับมีเสียน้อยกว่า

การส่งสารจะถึงเป้าหมายปลายทางแน่นอน แต่สหรัฐและมหาอำนาจทางเศรษฐกิจอื่นๆ ทั้งหลายอาจไม่เปลี่ยนแปลงอะไรอย่างมีนัยสำคัญ อันที่จริงในการสรรหาประธานกรรมการธนาคารโลกเมื่อสองปีที่ผ่านมา มีรายงานว่าสหรัฐยอมให้เสือทั้งห้าเสนอคนของตนเอง แต่เสือทั้งห้ากลับตกลงกันไม่ได้ว่าจะเสนอคนของใคร สำหรับทางด้านเนื้อหา ไม่ว่าใครจะเป็นประธานธนาคารโลกและสถาบันใหม่อีกทั้งผู้บริหารไอเอ็มเอ็ฟ ฐานความคิดทางด้านเศรษฐกิจจะยังคงเดิม นั่นคือ ยึดระบบตลาดเสรีที่มีการบริโภคเพิ่มขึ้นแบบไม่มีที่สิ้นสุดเป็นหัวจักรขับเคลื่อน ด้วยเหตุนี้ จึงจะไม่มีอะไรในกอไผ่จากสถาบันใหม่ของเสือทั้งห้า

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน