จากประชาชาติธุรกิจ

คอลัมน์ เดือนหงายที่ชายโขง
โดย ธีรภัทร เจริญสุข
ที่มา นสพ.มติชนรายวัน


ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง ได้รับการพิจารณาว่าเป็นมาตรการหนึ่งในการลดความเหลื่อมล้ำและกระจายความ เจริญจากเมืองใหญ่ออกไปสู่ท้องถิ่นภูมิภาคต่างๆ ซึ่งประเทศที่พัฒนาแล้วทั้งหลายต่างจัดเก็บภาษีที่ดินมาใช้เพื่อจัดสร้างและ บำรุงรักษาสาธารณูปโภคให้ประชาชนใช้งาน ผู้ที่มีที่ดินมูลค่าสูงต้องแบกรับภาระภาษีเพื่ออยู่ในเขตพื้นที่ที่มีความ เจริญและได้รับประโยชน์จากสาธารณูปโภคของรัฐที่สะดวกสบายกว่า ในขณะที่ชนบทท้องถิ่นที่ราคาที่ดินยังต่ำอยู่ก็จะได้รับความเจริญจากการ กระจายตัวของที่อยู่อาศัยเพื่อเลี่ยงการถูกเก็บภาษี

ปัจจุบันราคา ประเมินที่ดินในเขตเมืองโดยกรมธนารักษ์พุ่งสูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในหัวเมืองใหญ่ต่างจังหวัด เช่น เชียงใหม่ เชียงราย นครราชสีมา สงขลา ขอนแก่น อุดรธานี หลายที่ราคาแพงไม่ต่างจากกรุงเทพมหานคร เช่น ถนนช้างคลาน เชียงใหม่ ราคาประเมินมีตั้งแต่ 45,000-250,000 บาทต่อตารางวา ถนนโพศรี อุดรธานี 40,000-200,000 บาทต่อตารางวา แค่ที่ดินเพียงอย่างเดียว ซึ่งหากคิดจัดเก็บภาษีที่ดินรวมสิ่งปลูกสร้างตามร่างกฎหมายที่ประกาศให้เห็น เจ้าของที่ดินอาจต้องเสียภาษีมากถึง 20,000 บาทต่อปีขึ้นไป ซึ่งหากเป็นที่ดินให้เช่า ก็จะเกิดการปรับราคาค่าเช่าขึ้นต่อเนื่องตามไปด้วย

เช่นเดียวกับ กรณีที่ดินเปล่า หรือที่ดินตามเขตเศรษฐกิจที่ราคาประเมินสูงขึ้นแต่ยังไม่มีการประกอบกิจกรรม ทางเศรษฐกิจ ผู้ครอบครองก็จะต้องเสียภาษีที่ดินในอัตราก้าวหน้าต่อปีจนกว่าจะมีการทำ ประโยชน์

อย่างไรก็ตาม การแจ้งเลี่ยงภาษีอาจทำได้ไม่ยากด้วยการปล่อยให้ผู้อื่นเช่าทำการเกษตรระยะ สั้น จำพวก กล้วย อ้อย มันสำปะหลัง หรือให้ใช้เป็นพื้นที่เลี้ยงปศุสัตว์ ซึ่งจะกลายเป็นที่ดินเพื่อการเกษตรที่ได้รับการยกเว้นภาษี หรือเสียในอัตราต่ำลงอย่างมาก

หากเกิดการเก็บภาษีที่ดินขึ้นจริง ธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ตามหัวเมืองต่างจังหวัดจากที่ซบเซาอยู่แล้วจากกำลัง ซื้อที่ถดถอยตามสภาพเศรษฐกิจและราคาสินค้าการเกษตร ก็ยิ่งต้องพับฐานม้วนเสื่อระงับโครงการกันอีกยาว เนื่องจากราคาประเมินของกรมธนารักษ์ที่ใช้เป็นฐานการเก็บภาษีนั้นพุ่งสูง ขึ้นจากความคาดหวังการปฏิรูประบบโครงสร้างพื้นฐานด้านคมนาคม และการเปิดประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน แต่ปัจจัยบวกดังกล่าวไม่ได้ส่งผลในทางภาคเศรษฐกิจจริง เนื่องจากโครงการโครงสร้างพื้นฐานทั้งรถไฟทางคู่ รถไฟความเร็วสูงยังไม่มีทีท่าว่าจะได้

เริ่มสร้างเมื่อใด และประชาคมเศรษฐกิจอาเซียนก็มีแนวโน้มว่าจะไม่ส่งผลทางเศรษฐกิจอย่างจริงจัง จนกว่าจะได้รับการเจรจาเปิดเสรีอย่างแท้จริง

ฐานการประเมินดังกล่าว ต้องใช้เป็นฐานเต็มราคา ไปจนกว่ากรมธนารักษ์จะปรับเปลี่ยนการประเมินครั้งใหม่ ซึ่งจะกระทำห้าปีต่อครั้ง ในระหว่างนั้น ผู้ครอบครองที่ดินยังต้องเสียภาษีจากฐานประเมินเต็มจำนวนไปก่อนจนกว่าจะมี การเปลี่ยนแปลง

ข้อสำคัญของการเก็บภาษีทรัพย์สินและที่ดิน สิ่งปลูกสร้างคือ ต้องมีหลักการเป้าหมายที่ชัดเจนเสียก่อนว่า ภาษีที่จัดเก็บนั้น ต้องการจัดเก็บเพื่ออะไร

หากต้องการจัดเก็บ เพื่อกระจายความเจริญออกจากตัวเมือง ก็ต้องสร้างสาธารณูปโภคในท้องถิ่นชนบทเพื่อรองรับการกระจายความเจริญไปด้วย พร้อมกัน หรือหากต้องการจัดเก็บเพื่อลดความเหลื่อมล้ำ ก็ต้องออกแบบโครงสร้างการเก็บภาษีให้จัดการกับภาษีของผู้ถือครองทรัพย์สิน ไว้มากโดยไม่ก่อประโยชน์

มิใช่ออกกฎหมายสะเปะสะปะไม่เห็นจุดประสงค์ ไม่มีการปรับแต่งให้เข้ากับสภาพสังคมและประชากร ปล่อยให้ดิ้นรนอพยพเอาตัวรอดกันเองตามยถากรรม

ในทางทฤษฎี ภาษีที่ดินควรจะสร้างความเท่าเทียมให้เกิดขึ้นในสังคม หากแต่ข้อกำหนดที่เขียนขึ้นอาจปรับเปลี่ยนจนทำให้หลักการที่ใช้กันทั่วโลก ผิดเพี้ยนไปได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในรัฐที่ไม่สามารถหารายได้มาปิดยอดรายจ่ายตามแผนงบประมาณ

แทน ที่ภาษีที่ดินและสิ่งปลูกสร้าง จะช่วยลดความเหลื่อมล้ำและกระจายความเจริญ กลับจะทำให้กลายเป็นการเพิ่มความเหลื่อมล้ำและปิดหนทางสร้างความเจริญในท้อง ถิ่นต่างจังหวัดไป

สำนักงานบัญชี,สำนักงานสอบบัญชี,ทำบัญชี,สอบบัญชี,ที่ปรึกษา,การจัดการ,เศรษฐกิจการลงทุน