จาก โพสต์ทูเดย์

เรื่อง : ว.วชิรเมธี ผู้อำนวยการสถาบันวิมุตตยาลัย

ในสิงคาลกสูตรพระพุทธองค์ได้ทรงแสดงหลักธรรมที่เกี่ยวกับการทำหน้าที่ของ คนในสังคม โดยทรงเปรียบว่า รอบตัวเรานั้นมีทิศอยู่ 6 ทิศ (หากใช้สำนวนฝรั่งคงต้องบอกว่ามีหมวกอยู่ 6 ใบ) และเรามีหน้าที่ปฏิบัติต่อทิศทั้ง 6 นี้ให้ถูกต้อง พระสูตรนี้จึงเป็นที่มาของหลักการทำหน้าที่ต่อกันและกันของคนในสังคมที่ชื่อ ว่า “ทิศ 6”

ในบทความต่อไปนี้ ผู้เขียนได้แปล เรียบเรียง และขยายความทิศทั้ง 6 เพิ่มขึ้นอีก โดยการเรียบเรียงเนื้อหาอื่นที่คิดว่าจำเป็นสำหรับสังคมสมัยใหม่เพิ่มเติม ทั้งนี้ ก็เพื่อให้ครอบคลุมการทำหน้าที่ที่หลากหลายของผู้คนในสังคมปัจจุบันอย่าง ทั่วถึง การแปลและเรียบเรียงทิศ 6 ครั้งนี้ มีข้อแตกต่างจากสำนวนแปลและเรียบเรียงอื่นๆ ก็คือ ผู้เขียนได้พยายามเรียงร้อยถ้อยความให้มีความไพเราะโดยใช้วรรณศิลป์เข้ามา ช่วย และบางทิศ ก็แปลเป็นบทกวีเต็มทั้งบทก็มี

หวังเป็นอย่างยิ่งว่า ทิศ 6 ฉบับเรียบเรียงใหม่ จะกลายเป็น “หน้าที่” ที่ “น่าทำ” สำหรับมนุษยชาติทั้งมวลสืบไป

1.หน้าที่ของมารดาบิดาต่อบุตรธิดา

           1.1                สอนให้หนีห่างจากความชั่ว

           1.2                ฝึกให้ตั้งตัวอยู่ในความดี

           1.3                วางรากฐานแห่งชีวีด้วยการศึกษา

           1.4                ช่วยพิจารณาเมื่อจะเลือกคู่ชีวิต

           1.5                มอบทรัพย์ให้เป็นกรรมสิทธิ์เมื่อถึงเวลาอันสมควร

2.หน้าที่ของบุตรธิดาต่อมารดาบิดา

           2.1                ท่านเลี้ยงเรามาแล้ว ต้องเลี้ยงท่านตอบ

           2.2                สนองงานในระบอบของท่าน

           2.3                สืบสานวงศ์สกุล

           2.4                รักษาต้นทุนแห่งความเป็นทายาท

           2.5                ไม่ประมาทคอยทำบุญเมื่อท่านล่วงลับ

3.หน้าที่ของครูบาอาจารย์ต่อศิษย์

           3.1                สอนให้เป็นกัลยาณชนคนดี

           3.2                สอนให้มีความเข้าใจแจ่มแจ้ง

           3.3                แถลงวิชาการให้ลึกซึ้งหมดจด

           3.4                ยกย่องให้เป็นที่ปรากฏต่อสาธารณ์

           3.5                ฝึกฝนให้เชี่ยวชาญจนเลี้ยงตัวได้ไม่อับจน

4.หน้าที่ของศิษย์ต่อครูบาอาจารย์

           4.1                ยกย่องไว้ในฐานะปูชนีย์

           4.2                เข้าไปหาด้วยไมตรีเพื่อศึกษา

           4.3                เงี่ยโสตลงสดับรับวิชา

           4.4                ปรนนิบัติด้วยจรรยากตัญญู

           4.5                ไม่ลบหลู่การเล่าเรียนเพียรจริงจัง

5.หน้าที่ของสามีต่อภรรยา

           5.1                ยกย่องให้เกียรติสมกับที่เป็นภรรยา

           5.2                ไม่หาเรื่องดูหมิ่น

           5.3                ไม่ถวิลนอกใจ

           5.4                มอบความเป็นใหญ่ในงานบ้าน

           5.5                หาเครื่องประดับให้เมื่อถึงกาลอันสมควร

6.หน้าที่ของภรรยาต่อสามี

           6.1                ดูแลงานบ้านให้เรียบร้อย

           6.2                คอยสงเคราะห์ญาติทั้งสองฝ่ายเป็นอย่างดี

           6.3                ไม่มีคิดนอกใจ

           6.4                รักษาทรัพย์สมบัติให้มั่นคง

           6.5                หยัดยงทำงานด้วยความเพียรไม่ปล่อยให้อาเกียรณ์คั่งค้าง

7.หน้าที่ของมิตรต่อเพื่อน

           7.1                เผื่อแผ่แบ่งปัน

           7.2                เจรจากันด้วยไมตรี

           7.3                ปรารถนาดีคอยเกื้อกูล

           7.4                สนับสนุนไม่ทอดทิ้ง (มีสุขร่วมเสพ มีทุกข์ร่วมต้าน)

           7.5                จริงใจเสวนา

8.หน้าที่ของเพื่อนต่อมิตร

           8.1                เมื่อเพื่อนประมาท คอยช่วยตักเตือน

           8.2                เมื่อเพื่อนแชเชือน คอยช่วยรักษา (ทรัพย์)

           8.3                ในยามมีภัยให้ได้พึ่งพา

           8.4                ทุกข์เข็ญหนักหนาไม่ยอมทอดทิ้ง

           8.5                นับถืออย่างยิ่งแม้ญาติวงศ์ (ของมิตร)

9.หน้าที่ของนายต่อลูกน้อง

           9.1                ใช้คนให้ถูกกับวัย งาน และความถนัด

           9.2                รู้จักจัดเงินเดือนให้ตามความเหมาะสม

           9.3                มีสวัสดิการสมกับความเป็นอยู่

           9.4                เชิดชูด้วยรางวัล แบ่งปันด้วยน้ำใจ

           9.5                จัดสรรวันหยุดให้ตามสมควร

10.หน้าที่ของลูกน้องต่อนาย

           10.1                เริ่มทำงานก่อนนาย

           10.2                เลิกงานภายหลัง

           10.3                คาดหวังแต่สิ่งที่นายให้ (ไม่คอร์รัปชัน)

           10.4                ภารกิจไม่อากูลคั่งค้าง

           10.5                สร้างชื่อเสียงโด่งดังให้นายและองค์กร