จากประชาชาติธุรกิจ

คอลัมน์ สามัญสำนึก

โดย ทวี มีเงิน



ปีนี้สินค้า เกษตรบ้านเราหลาย ๆ ตัวไปได้สวยยางพาราราคาพุ่งพรวด 100 กว่าบาท ชาวสวนยางเร่งแห่ขยายพื้นที่ปลูกเป็นการใหญ่ อ้อยและน้ำตาลราคาสูงขึ้นเป็นประวัติการณ์ แต่ข้าวยังอยู่ในวงจรอุบาทว์ ผลผลิตปีนี้ไม่ได้สูงเหมือนทุกปีเพราะเจอฝนแล้ง แต่ราคาก็ยังตกต่ำ ทั้ง ๆ ที่ข้าวไทยนั้นเป็นที่ต้องการของหลาย ๆ ประเทศ

ในทวีปแอฟริกาข้าว ไทยกลายเป็นสินค้าที่คนแอฟริกันโหยหา อยากกิน อยากปลูกเป็น

เมื่อ อาทิตย์ก่อนแอบสวมบท "นักเรียนน้อย" ฟัง "ดร.กนก วงศ์ตระหง่าน" ที่ปรึกษานายกรัฐมนตรีเลกเชอร์ให้ฟังเรื่องราวเกี่ยวกับข้อตกลงกับประเทศใน แถบแอฟริกาหลาย ๆ ประเทศ หลายเรื่องราวเป็นความร่วมมือ แลกเปลี่ยนในอนาคต

เฉพาะ อย่างยิ่งข้าวไทยเป็นที่สนใจอย่างมาก คิดไม่ถึงว่าข้าวไทยจะมีเสน่ห์และอิทธิพลต่อคนแอฟริกันถึงเพียงนี้

ดร.กนก เล่าว่า ครั้งหนึ่งในการหาเสียงเลือกตั้งประธานาธิบดีของประเทศเซเนกัล ผู้สมัครรับเลือกตั้งได้ใช้ ข้าวไทยเป็นนโยบายหาเสียง โดยสัญญาว่า หากเขาชนะการเลือกตั้งขอสัญญาว่า จะทำให้ชาวเซเนกัลได้กินข้าวหอมมะลิของไทย

ข้าวหอมมะลิของไทยกลายเป็นข้าวการเมือง เป็นนโยบายหาเสียงในการเลือกตั้งประธานาธิบดีอย่างไม่น่าเชื่อ

เมื่อ พูดถึงข้าวหอมมะลิไทยในตลาดเซเนกัล ดร.กนกเล่าให้ฟังว่า "ข้าวตราฉัตรของกลุ่มซีพีกลายเป็นเจ้าใหญ่ เจ้าเดียวส่งออกปีละหมื่นล้านบาท แทบไม่น่าเชื่อว่าแค่ขายข้าวถุงไปประเทศเซเนกัลประเทศเดียวมูลค่าเป็นหมื่น ล้านบาท"

ไม่เฉพาะประเทศเซเนกัลที่หลงใหลข้าวไทย ประเทศในแถบแอฟริกาส่วนใหญ่หันมาบริโภคข้าวไทยทั้งนั้น เมื่อก่อนอาจจะนิยมบริโภคปลายข้าวหัก ๆ เพราะยากจน แต่ทุกวันนี้ฐานะทางเศรษฐกิจเริ่มดีขึ้น ประชาชนมีกำลังซื้อสูง รัฐบาลมีเสถียรภาพ แต่ประสิทธิภาพยังต่ำ ประชาชนยังไม่ขยัน ทั้งที่ประเทศเหล่านี้มีทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์ ประเทศแอฟริกาใต้มีเหมืองทองคำ เหมืองเพชร ไนจีเรียมีแหล่งน้ำมัน โมร็อกโกมีแร่โปแตช กานามีเหมืองเพชร นามิเบียมีเหมืองเพชรและแร่ยูเรเนียม

ทรัพยากร ธรรมชาติในแอฟริกาจึงไม่เป็นรองใคร ขณะที่ประชากรทั้งทวีปมีแค่ 1พันล้านคน หรือ 1 ใน 6 ของโลก แต่มีทรัพยากรมากถึง 1 ใน 3 ของโลก เรียกว่า ถ้าไม่เกิดความขัดแย้งทางการเมือง มีสงครามฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ ป่านนี้แอฟริกาเจริญมากกว่านี้หลายเท่า

ทุกวันนี้คนแอฟริกันโหยหา อยากกินข้าวไทย อยากทำนาปลูกข้าวเป็น และมีความต้องการเรียนรู้การปลูกข้าว แต่ปลูก ไม่เป็น รัฐบาล "เซเนกัล" บอกว่า ต้องการให้ประเทศไทยช่วยสอนปลูกข้าวให้คนของเขา หรือคนไทยนักธุรกิจไทยมาลงทุนปลูกข้าวในประเทศเซเนกัลก็ได้

ทวีป แอฟริกามีแหล่งน้ำอุดมสมบูรณ์ แม่น้ำไนล์เป็นแม่น้ำสายหลักที่หล่อเลี้ยงชีวิตผู้คน แต่ประเทศเหล่านี้ก็ไม่เคยใช้ประโยชน์จากแม่น้ำไนล์ ยกเว้นประเทศอียิปต์ประเทศเดียวเท่านั้น ตอนนี้ประเทศต่าง ๆ ตั้งคณะกรรมการขึ้นมาเพื่อดูแล จัดสรรน้ำใช้ในการเกษตร แต่ไม่มีความรู้ในการเอาน้ำมาใช้ประโยชน์ ไม่รู้วิธีจะกระจายน้ำไปสู่แหล่งเพาะปลูกได้อย่างไร ไม่มีความรู้เรื่องระบบชลประทาน จึงต้องการความรู้จากคนไทยเข้าไปช่วย

น่า จะเป็นโอกาสดีของประเทศไทยที่มี "โนว์ฮาว" หรือเทคโนโลยีในการปลูกข้าว ไปลงทุนปลูกข้าว โดยใช้แรงงานของคนแอฟริกัน ซึ่งไม่เฉพาะบริษัทธุรกิจเกษตรเท่านั้น แต่อาจส่งเสริมวิสาหกิจชุมชนที่มีความเข้มแข็งเข้าไปลงทุน จะเป็นการยกระดับข้าวไทยไปเปิดตลาดใหม่แทนที่จะส่งออกอย่างเดียว แต่ไปลงทุนผลิตและขายสินค้าได้เลย ประหยัดทั้งต้นทุนและเวลาในการขนส่ง

ขณะ นี้ "ดร.กนก" ก็เริ่มปูทางไว้แล้วไม่น้อย 5-6 ประเทศ โดยไปร่วมกับมหาวิทยาลัยในประเทศต่าง ๆ ในแอฟริการ่วมมือกันทำวิจัย มีโครงการแลกเปลี่ยนอาจารย์ นักศึกษาระหว่างไทยกับแอฟริกา และยังมีโครงการร่วมมืออีกหลาย ๆ ประเทศในเร็ว ๆ นี้

หากประสบความ สำเร็จอาจจะเห็นบริษัทธุรกิจเกษตร วิสาหกิจชุมชนไทย ย้ายฐานการปลูกข้าวหนีความแห้งแล้งในบ้านเราไปลงทุนปลูกข้าวในแอฟริกา อย่าคิดว่าเป็นไปไม่ได้เป็นอันขาด

ญี่ปุ่นย้ายฐานการผลิตมาลงทุน บ้านเรา มาอาศัยค่าแรง ถูก ๆ ได้ ทำไมเราจะย้ายฐานการปลูกข้าวไปแอฟริกาไม่ได้