จาก ประชาชาติธุรกิจ

ด้วย ชีวิตของคนสมัยใหม่ที่ต้องเร่งรีบ ทำให้บรรดา"อาหารกึ่งสำเร็จรูป"ทั้งหลาย หันมาทำการตลาดอย่างคึกคัก เพื่อสนองความต้องการ ไม่ว่าจะเป็นบะหมี่ โจ๊ก ข้าวต้มและซุป ที่หาซื้อได้ง่ายและทานง่าย เราเคยสงสัยหรือไม่ว่าอาหารพวกนี้มีอะไรเป็นส่วนประกอบบ้าง???

  ผลิตภัณฑ์ที่เกริ่นนำไว้ในเบื้องต้นทั้งหลาย มีส่วนประกอบหลัก คือ "แป้ง" หรือคาร์โบไฮเดรต และอาจมีสารอาหารประเภทอื่นๆ บ้าง เช่น โปรตีน วิตามินหรือแร่ธาตุบางชนิดผสมอยู่เล็กน้อย ซึ่งสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) กำหนดให้บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปต้องมีปริมาณโปรตีนไม่ต่ำกว่าร้อยละ 8.5 ของน้ำหนัก ส่วนโจ๊กและข้าวต้มกึ่งสำเร็จรูป อย.กำหนดปริมาณโปรตีนไว้ที่ไม่ต่ำกว่าร้อยละ 8 ของน้ำหนัก ทั้งนี้ โปรตีนส่วนใหญ่ในอาหารประเภทนี้จะมีอยู่ในเนื้อสัตว์อบแห้ง โปรตีนถั่วเหลืองและโปรตีนจากข้าว อย่างไรก็ตาม จัดว่าเป็นสัดส่วนที่น้อยมากเมื่อเปรียบเทียบกับปริมาณต่อการบริโภค
ขณะที่ส่วนประกอบที่พบมากคือ เกลือ หรือโซเดียม ที่มีอยู่ในรูปของผงชูรสและในผงปรุงรส ซึ่งมีส่วนทำให้มีรสชาติอร่อย ดังนั้น เราอย่ามัวแต่เพลิดเพลินอยู่กับรสชาติเหล่านั้น เพราะอันตรายอาจจะถามหา โดยเฉพาะเจ้าโซเดียมตัวดีนี่แหละ  
"โซเดียม" เยอะพอๆ กับบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป
จากการทดสอบปริมาณโซเดียมในบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป เราพบปริมาณสูงมากกว่าร้อยละ 50 - 100 ของปริมาณที่แนะนำให้บริโภคต่อวัน เมื่อเราลองทดสอบหาโซเดียมในอาหารกึ่งสำเร็จรูปชนิดอื่นๆ ซึ่งแม้ว่าจะมีความนิยมไม่มากเท่าบะหมี่ แต่ก็มีแนวโน้มได้รับความนิยมมากขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะโจ๊พและข้าวต้ม ขณะที่ซุปกึ่งสำเร็จรูปแม้ยังจะไม่ได้รับความนิยมมากนัก แต่ในอนาคตข้างหน้าก็มีแนวโน้มที่ตลาดจะขยายตัวมากขึ้น  
กระบวนการผลิต
- โจ๊กและข้าวต้มกึ่งสำเร็จรูป เป็น ผลิตภัณฑ์ที่ได้จากข้าวสารบด ที่ผ่านกรรมวิธีทำความสะอาดและอบเพื่อลดความชื้น พร้อมกับทำลายเชื่อจุลินทรีย์บางชนิด ส่วนใหญ่นิยมเติมส่วนผสมจากธรรมชาติชนิดอื่นๆ ลงไปด้วย เช่น แป้งถั่วเหลือง ฟังทอง แครอท สาหร่าย เพื่อเพิ่มคุณค่าทางอาหารและเป็นจุดขาย นอกจากนี้ ยังเติมเครื่องปรุงรสและเนื้อสัตว์อบแห้ง เพื่อเพิ่มความสะดวกในการปรุงและเพิ่มรสชาติ
- ข้าวตุ๋น คือผลิตภัณฑ์ที่ได้จากข้าวสารบดแบบเดียวกับโจ๊กและข้าวต้มกึ่งสำเร็จรูป เพียงแต่ไม่มีการปรุงแต่งรสหรือใส่เครื่องปรุงรสเพิ่มเติม
- ซุปกึ่งสำเร็จรูป คือผลิตภัณฑ์ที่ได้จากเนื้อสัตว์หรือพืช เช่น ผัก ถั่ว เต้าหู้ ธัญพืช ผสมเข้ากับเครื่องปรุงรส หรืออาจเติมด้วยส่วนประกอบอื่นๆ เช่น แป้ง เส้นบะหมี่ แล้วนำมาผ่านกรรมวิธีทำให้แห้ง หรือใช้ส่วนประกอบที่ทำให้แห้งอยู่แล้วมาผสมกัน โดยยังคงรักษาคุณภาพและกลิ่นรสเอาไว้     ผลทดสอบปริมาณโซเดียม
- โจ๊กและข้าวต้มกึ่งสำเร็จรูป
1.คนอร์ โจ๊กต้มรสหมู : พบโซเดียม 1949 มก./น้ำหนัก 7 ก.
2.มาม่า ข้าวต้มกึ่งสำเร็จรูป รสหมู : พบโซเดียม 1569 มก./50 ก.
3.มาม่า โจ๊กต้มกึ่งสำเร็จรูป รสหมู : พบโซเดียม 1364 มก./50 ก.
4.เกษตร โจ๊กรสหมู : พบโซเดียม 1132.6 มก./42 ก.
จากการทดสอบพบว่า ปริมาณโซเดียมต่อจำนวนการเสิร์ฟ 1 ครั้ง มากที่สุดตามลำดับ ดังนี้ 1.เกษตร โจ๊กรสหมู 2.มาม่า ข้าวต้มกึ่งสำเร็จรูป รสหมู 3.คนอร์ โจ๊กต้มรสหมู และ 4.มาม่า โจ๊กต้มกึ่งสำเร็จรูป รสหมู
ขณะที่ผลิตภัณฑ์ "ลูกเต๋า ข้าว 7 นาที" และ "ลูกเต๋า ข้าวตุ๋นผสมฟังทอง" ตรวจสอบพบโซเดียมในปริมาณน้อย ถือเป็นทางเลือกที่ดีสหรับผู้ที่อยากบริโภคและปรุงรสด้วยตนเอง เพื่อควบคุมไม่ให้มีปริมาณโซเดียมสูงมากเกินไป ส่วน "ลูกเต๋า โจ๊ะข้าวกล้องหอมมะลิ" ก็ทดสอบพบปริมาณโซเดียมในระดับที่ค่อนข้างน้อยเช่นกัน เพราะแม้ว่าจะใช้ชื่อว่าโจ๊ก แต่เชื่อว่าใช้กรรมวิธีแบบเดียวกับข้าวตุ๋น คือ ไม่มีการผสมเครื่องปรุงรสใดๆ และผงชูรส
- ซุปกึ่งสำเร็จรูป
ในกลุ่มของซุปกึ่งสำเร็จรูปทั้ง 3 ยี่ห้อ คือ 1.โว โน ซุปครีมเห็ดพร้อมขนมปังกรอบกึ่งสำเร็จรูป 2.เลดี้แอนนา ซุปครีมเห็ดกึ่งสำเร็จรูป และ 3.แคมเบล์ ซุปข้าวโพดกึ่งสำเร็จรูป สามารถทดสอบพบปริมาณโซเดียมในเกณฑ์ที่ใกล้เคียงกัน คือ 465.3 มก. 574.6 มก. และ 619.7 มก.ตามลำดับ
แคมเบล์ ซุปข้าวโพดกึ่งสำเร็จรูป เป็นผลิตภัณฑ์ที่นำเข้าจากต่างประเทศ ทำให้ข้อมูลทั้งหมดบนกล่องเป็นภาษาอังกฤษ ยกเว้นเพียงส่วนประกอบสำคัญ ที่ระบุว่าไว้ว่าประกอบด้วย ข้าวโพด 20% ครีม 25% และน้ำตาล 10% นอกจากนี้ ยังมีการระบุผู้ผลิตและผู้นำเข้าส น้ำหนักสุทธิ และเครื่องหมายรับรองของ อย.
ข้อสังเกต
1.แม้โจ๊กและข้าวต้มกึ่งสำเร็จรูปทุกยี่ห้อ ที่นำมาทดสอบจะระบุว่า ควรเติมเนื้อสัตว์ ไข่หรือผัก เพื่อเพิ่มคุณค่าทางอาหาร แต่ส่วนใหญ่ก็ถูกจัดวางอยู่ในบริเวณที่มองเห็นได้ยากและมีขนาดเล็ก เช่น มาม่า โจ๊กกึ่งสำเร็จรูปรสหมู และมาม่า ข้ามต้มกึ่งสำเร็จรูปรสหมู ที่ตัวอักษรข้อความมีขนาดเล็กและกลืนไปกับสีพื้นหลังของซอง ซึ่งยากต่อการสังเกต
2.ลูกเต๋า โจ๊กข้ามกล้องหอมมะลิ มีปริมาณโปรตีนที่ไม่ผ่านตามเกณฑ์ที่ อย.กำหนด โดยพิจารณาจากข้อมูลด้านโภชนาการที่ให้ไว้บนซองผลิตภัณฑ์ คือ "ลูกเต๋า โจ๊กข้าวกล้องหอมมะลิ" โปรตีน 3 ก./น้ำหนัก 40 ก. ซึ่งคิดเป็นร้อยละ 7.5
*****************
ที่มา นิตยสาร "ฉลาดซื้อ" ฉบับที่ 101 เขียนโดย กองบรรณาธิการ 
(ติดต่อ "ฉลาดซื้อ" ได้ที่ มูลนิธิเพื่อผู้บริโภค 4/2 ซ.วัฒนโยธิน แขวงถนนพญาไท เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร 10400 โทรศัพท์ 0-2248-3734-7 โทรสาร 0-2248-3733 อีเมล webmaster@consumerthai.org)